انحراف شست پا یا هالوکس والگوس (Hallux Valgus) یک بیماری شایع است که در آن انگشت شست پا به سمت بیرون منحرف میشود و در ناحیه مفصل انگشت شست برجستگی یا استخوانی شکل میگیرد. این بیماری میتواند موجب درد، تورم و مشکلاتی در راه رفتن شود و به مرور زمان عملکرد روزانه فرد را مختل کند. در این مقاله به بررسی علل، علائم، روشهای درمان و پیشگیری از انحراف شست پا خواهیم پرداخت تا شما بتوانید با شناخت بهتر این بیماری، از آن پیشگیری کرده و در صورت ابتلا به آن، بهترین راهکارهای درمانی را انتخاب کنید.
سرفصل ها
Toggleعلل انحراف شست پا
انحراف شست پا یک مشکل شایع است که اغلب ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و فیزیکی است. برخی از مهمترین علل انحراف شست پا عبارتند از:
-
ژنتیک و وراثت
یکی از اصلیترین عوامل مؤثر در بروز انحراف شست پا، زمینه ژنتیکی است. افرادی که در خانوادهشان سابقه این مشکل وجود دارد، بیشتر در معرض ابتلا به آن قرار دارند. ویژگیهای استخوانی و ساختار پا ممکن است از والدین به فرزندان منتقل شوند که باعث میشود مفصل شست پا بیشتر مستعد انحراف شود. -
پوشیدن کفشهای تنگ و نامناسب
کفشهای نوکتیز، تنگ یا پاشنهدار میتوانند فشار زیادی به انگشت شست پا وارد کنند و باعث انحراف آن شوند. این نوع کفشها به مرور زمان سبب تغییر شکل طبیعی انگشتان پا میشوند و وضعیت شست پا را بدتر میکنند. -
فعالیتهای ورزشی شدید
ورزشهایی که به فشار زیاد بر روی پا نیاز دارند، مانند دویدن طولانیمدت یا ورزشهایی که به جهشهای ناگهانی نیاز دارند، میتوانند سبب آسیب به مفاصل پا و در نهایت انحراف شست پا شوند. در این شرایط، انگشت شست پا تحت فشار زیاد قرار میگیرد که میتواند موجب تغییر شکل آن شود. -
اختلالات ساختاری و آناتومیکی
افراد با مشکلات ساختاری پا مانند افتادگی قوس پا یا چرخش غیرطبیعی مفاصل، بیشتر در معرض ابتلا به انحراف شست پا هستند. این مشکلات میتوانند فشار غیرطبیعی به انگشت شست وارد کرده و موجب انحراف آن شوند. -
افزایش وزن و چاقی
اضافه وزن میتواند فشار بیشتری به مفاصل پا وارد کند و باعث تغییرات ساختاری در پاها شود. این امر میتواند انحراف شست پا را تشدید کند، زیرا بیشتر فشار بر روی ناحیه مفصل شست قرار میگیرد.
علائم انحراف شست پا

علائم انحراف شست پا معمولاً از یک مرحله به مرحله دیگر پیشرفت میکنند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
درد در ناحیه شست پا
در ابتدا ممکن است فرد تنها درد خفیفی در ناحیه شست پا احساس کند که به تدریج این درد میتواند شدیدتر شود. -
تورم و قرمزی
در ناحیه برجستگی شست پا تورم و قرمزی مشاهده میشود که میتواند ناشی از التهاب مفصل باشد. -
برجستگی استخوانی
برجستگیای که در ناحیه داخلی شست پا ایجاد میشود، علامت بارز انحراف شست پا است. این برجستگی در اثر فشار و تغییر شکل استخوانها ایجاد میشود. -
اختلال در حرکت انگشت شست
با پیشرفت بیماری، ممکن است حرکت طبیعی شست پا محدود شود و فرد در انجام فعالیتهای روزمره مانند راه رفتن و ایستادن مشکل پیدا کند.
روشهای درمان انحراف شست پا
درمان انحراف شست پا بسته به شدت بیماری و علائم آن متفاوت است. برخی از این درمانها شامل روشهای غیرجراحی و برخی شامل جراحی میشوند. در ادامه به بررسی روشهای مختلف درمان این بیماری پرداختهایم.
-
استفاده از کفیهای طبی
کفیهای طبی یکی از روشهای ساده و مؤثر برای درمان انحراف شست پا هستند. این کفیها به کاهش فشار وارد بر مفصل شست پا کمک کرده و باعث توزیع یکنواخت فشار در پا میشوند. کفیهای طبی میتوانند درد را کاهش داده و از تشدید انحراف جلوگیری کنند. برخی از انواع کفیها بهطور خاص برای افرادی که دچار دردهای ناشی از انحراف شست پا هستند، طراحی شدهاند. -
ورزشهای اصلاحی و کشش
انجام تمرینات کششی به بهبود انعطافپذیری پا کمک کرده و فشار بر روی شست پا را کاهش میدهد. این تمرینات میتوانند به تقویت عضلات اطراف پا و شست کمک کنند تا مفصل در وضعیت بهتری قرار بگیرد. برخی از تمرینات شامل کشش انگشتان، خم کردن و صاف کردن پا و تقویت عضلات ساق پا است. -
استفاده از بریسها یا محافظهای شست پا
استفاده از بریسهای ارتوپدی یا محافظهای مخصوص شست پا میتواند به اصلاح وضعیت انگشت و کاهش درد کمک کند. این بریسها بهطور معمول در شب استفاده میشوند و فشار وارد بر مفصل شست را کاهش میدهند. -
پوشیدن کفشهای مناسب
انتخاب کفشهای مناسب با پاشنه کم و فضای کافی برای انگشتان میتواند به کاهش درد و پیشگیری از بدتر شدن انحراف شست پا کمک کند. کفشهایی که از پاشنههای بلند و نوکتیز برخوردار نباشند، برای افراد مبتلا به این بیماری مناسبترند. -
جراحی
در صورتی که درمانهای غیرجراحی مؤثر واقع نشوند و بیمار همچنان از درد و مشکلات ناشی از انحراف شست پا رنج ببرد، جراحی میتواند گزینه نهایی باشد. جراحیهای مختلفی برای درمان انحراف شست پا وجود دارند که معمولاً به هدف اصلاح وضعیت شست و بازگرداندن آن به حالت طبیعی انجام میشوند. این جراحیها شامل برش استخوان، اصلاح مفصل و ترمیم بافتهای نرم هستند.
پیشگیری از انحراف شست پا

پیشگیری از انحراف شست پا بسیار مهم است، بهویژه اگر در خانواده شما افرادی با این مشکل وجود داشته باشند. برخی از راهکارهای پیشگیری شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از تجهیزات کمک درمانی
استفاده از بانداژ هالوکس والگوس که به ترمیم و درمان این مشکل تا حد زیادی کمک میکند . -
انتخاب کفشهای مناسب
استفاده از کفشهای راحت، بدون پاشنه بلند و با فضای کافی برای انگشتان پا میتواند به جلوگیری از انحراف شست پا کمک کند. -
ورزش و کشش منظم
انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات پا و کشش منظم آنها میتواند به حفظ سلامت پاها کمک کند و از ایجاد انحراف شست پا جلوگیری کند. -
کنترل وزن بدن
حفظ وزن مناسب میتواند فشار وارد بر مفاصل پا را کاهش دهد و از بروز مشکلاتی مانند انحراف شست پا پیشگیری کند.
نتیجهگیری
انحراف شست پا یکی از مشکلات شایع در میان افراد است که میتواند باعث درد و محدودیت در فعالیتهای روزمره شود. این بیماری اغلب به دلیل فشار زیاد، انتخاب کفشهای نامناسب و عوامل ژنتیکی بروز میکند. خوشبختانه با استفاده از روشهای مختلف درمانی، از جمله کفیهای طبی، بریسهای شست پا و در موارد شدیدتر، جراحی، میتوان این مشکل را درمان کرده و از بروز آن جلوگیری نمود.